niedziela, 28 czerwca 2009

300

Z okazji pomyślnego zakończenia studiów wygrzebałem jeszcze jeden tekst, który obraca się wokół Termopil. Tym razem recenzja, która właśnie z uwagi na fakt, że jest recenzją, nie znalazła się w mojej magisterce (o komiksie, rzecz jasna, piszę, ale bardziej obiektywnie). Ogólnie, jakoś ostatnio czuję się straszliwie wypalony i nic nie chce mi się pisać. Ba, nawet czytać mi się nie chce za bardzo. Mam nadzieję, że to przejdzie, bo przybija mnie świadomość marnowania czasu... A tekst pochodzi z RF nr 2/07 (przedostatniego).


Frank Miller to jeden z najbardziej cenionych twórców komiksów na świecie. To co wyjdzie spod jego ręki już na starcie ma duże szanse stania się hitem, tak komercyjnym, jak również artystycznym. Czemu tak się dzieje? Wystarczy wziąć do ręki któreś z wielkich dzieł pana Franciszka i od razu pozna się odpowiedź na to pytanie. Niby proste w swej budowie opowieści, które jednak posiadają niesamowicie wyrazistych bohaterów. Bohaterów, którzy zawsze są twardzi i nieustępliwi. To prawdziwi herosi i nieważne czy będziemy mieli do czynienia z emerytowanym gliną z Miasta Grzechu, z biznesmenem w stroju nietoperza, czy roninem- bohaterowie Millera zawsze budzą podziw, szacunek, a także strach. Nie inaczej jest z oddziałem spartańskich wojowników, który pojawia się jednym z ważniejszych dzieł tego artysty.

„300” został oryginalnie wydany w 1998 i z miejsca zgarnął kilka prestiżowych nagród w branży. Podbił krytyków oraz czytelników. Wielki Frank stworzył kolejne epokowe dzieło. Ale czemu ta historia jest taka wyjątkowa? - spytają niektórzy. Po pierwsze przez scenariusz. Bitwa pod Termopilami- bo właśnie opowieść o wydarzeniu z 480 r.p.n.e. stanowi kanwę tego komiksu- to temat jakby nie patrzeć dosyć oklepany i nie dający autorowi zbyt wielkiej swobody twórczej. Millerowi to wcale jednak nie przeszkodziło w stworzeniu dzieła wybitnego. A stało się tak dlatego, że potraktował on swój komiks, nie jako twór stricte historyczny, lecz bardziej jako epicką opowieść fantasy, osadzoną w konkretnych realiach historycznych. Oczywiście na pierwszy rzut oka wszystko się zgadza: jest i Leonidas ze swoimi Spartiatami, i Kserkses ze swoją ogromną armią. Są nawet inni Grecy, którzy faktycznie brali udział w bitwie pod Termopilami. Jest wreszcie zdrajca Efialtes. Ale to wszystko stanowi tylko punkt wyjścia, z którego bujna wyobraźnia autora uczyniła patetyczną opowieść o męstwie, honorze i poświęceniu dla ojczyzny. Nie będę tutaj skupiał się na nieścisłościach historycznych dzieła Millera, bo wcale mnie one nie rażą. Pragnę tylko zwrócić uwagę na fakt ich istnienia i przestrzec przed ewentualnym traktowaniem „300” jako źródła informacji o bitwie termopilskiej. Jeśli ktoś chce poznać prawdę, to zachęcam do przestudiowania jednego z wielu opracowań naukowych (o starożytnej Grecji książek nie brakuje), a bardziej leniwych mogę odesłać do własnego tekstu na ten temat, który znaleźć można w 22 numerze Reset Forever. Wróćmy jednak do scenariusza. Centralną jego postacią jest król Sparty: Leonidas. To on również jest tutaj głównym narratorem, zmieniając się tylko czasami z Diliosem, spartańskim żołnierzem-bajarzem. Wokół Leonidasa, jego przeżyć i przemyśleń, kręci się cała akcja. Król jest świadomy swojego losu, wie, że pisana jest mu porażka i wie, że podzielą ją z nim również jego żołnierze, ale mimo to nie rezygnuje z misji, nie poddaje się i ani przez moment nie myśli o przeciwstawieniu się spartańskiemu prawu. Jest to bohater prawdziwie tragiczny. Miller jest doskonałym scenarzystą i tym komiksem potwierdza swoją klasę. Narracja jest niezwykle dopieszczona i zdecydowanie przyćmiewa dialogi, których wcale nie ma tu tak dużo. Większość opowieści poznajemy przez prostokąciki z tekstem (czyli wstawki narracyjne) i przez same rysunki, które przekazują jeszcze więcej niż słowa.

Właśnie: rysunki. Fabuła „300” jest na tyle nieskomplikowana, że spokojnie mogła obejść się bez większej ilości tekstu. I do takiego właśnie wniosku doszedł Miller. Na dobrą sprawę bardziej rozbudowane dialogi mamy tylko przy kolejnych rozmowach perskich posłów ze Spartiatami (wyróżnia się tutaj zwłaszcza rozmowa Leonidasa z samym Kserksesem). Reszta komiksu to głównie rysunki i wkręty narratora. A strona graficzna „300” naprawdę powala. Co chwila jesteśmy raczeni wspaniałymi dwustronnymi planszami, które same w sobie stanowią dzieła sztuki. Pełne ekspresji, dynamiczne rysunki Millera sprawiają, że wręcz czujemy bitewny zgiełk jakiego jesteśmy świadkami. Kadrowanie jest wspaniałe i wzbudza zachwyt u każdego, kto lubuje się w epickich, pełnych ruchu, lub wymownych póz grafikach. Również sam sposób w jaki autor przedstawia akcję na poszczególnych kadrach jest świetny. Miller zrobił coś czego wcześniej w komiksie, na taką skalę, nie widziałem (a może nie widziałem w ogóle?). Otóż przedstawił akcję nie tylko w klasycznych rzutach (czyli głównie z boku), ale także w niezwykle ciekawym rzucie izometrycznym (z lotu ptaka). Zupełnie jak w starych, dobrych RTS-ach, tylko, że w większym zbliżeniu... Dodajmy do tego charakterystyczną kreskę autora (surową i kanciastą, ale przy tym bardzo dynamiczną) i piękne, malarskie kolory Lynn Varley (prywatnie żony Millera), a otrzymamy jeden z najlepszych graficznie komiksów na świecie. Jestem skłonny nawet zaryzykować stwierdzenie, że „300” się nie czyta, tylko ogląda.

Bitwa pod Termopilami inspirowała twórców od zawsze. Opowieść o męstwie i poświęceniu jak żadna inna trafiała do odbiorcy, który w istocie już dawno zapomniał co te dwa określenia znaczą. Dlatego tak ważne jest regularne przypominanie o nich. A, że takie dzieła pachną patosem na kilometr? Cóż, według mnie patos w wydaniu antycznym, nie razi aż tak jak patos z gwieździstym sztandarem w tle. Dlatego właśnie Miller dobrze zrobił, że mając zamiar opowiedzieć o takich, a nie innych wartościach, sięgnął po temat bitwy pod Termopilami. Lepiej chyba nie mógł wybrać. Dzięki temu „300” stało się kolejną cegiełką, która wzmocniła jego legendę, podobnie jak starcie sprzed prawie 2500 lat przyczyniło się do zbudowania legendy nieustępliwych Spartan.

"300"
Scenariusz: Frank Miller
Rysunki: Frank Miller
Kolory: Lynn Varley
Wydawca: Dark Horse Comics (1998)
Wydawca PL: Taurus Media (2005)
Liczba stron: 88
Format: 24 x 30 cm
Oprawa: twarda
Papier: kredowy
Druk: kolorowy

Brak komentarzy: